فهرست مطالب
از گذشته تا کنون سقفها جایگاه ویژه‌ای برای ساخت سازه‌های گوناگون داشته‌اند. در حال حاضر به واسطه طبقاتی شدن سازه‌ها، سقف ها اهمیت بیشتری پیدا کرده‌اند. در دنیای امروز، سازندگان سعی می‌کنند با روش‌های نوین، انواع گوناگون و متفاوتی از طراحی های سقف را اجرا کنند.
یکی از محبوب‌ترین انواع این طراحی‌ها سقف وافل می‌باشد. سقف های وافل به عنوان یکی از پرطرف‌دارترین انواع سقف‌هایی شناخته میشوند که در معماری امروز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بر خلاف سایر طرح‌هایی که توسط معماری نوین پایه‌گذاری شده‌اند، سقف‌های وافل از گذشته تا کنون جایگاه ویژه‌ای در معماری داشته‌اند.
یعنی حتی در گذشته‌های دور نیز از این نوع سقفها برای مستحکم سازی و همچنین زیباسازی بنا استفاده می‌شد.
ما در ادامه این مقاله قصد داریم که برای شما بیشتر در رابطه با ویژگی‌های این نوع سقف ها، کاربرد آنها، مزایا و معایب، نحوه اجرا و … صحبت کنیم.
اگر شما نیز کنجکاو هستید تا بیشتر در رابطه با این نوع سقفها بدانید و میخواهید که سازه خودتان را در عین زیباسازی مستحکم‌تر نیز کنید، به شما پیشنهاد می‌کنیم ما را تا انتهای این محتوا همراهی کنید. ما در ادامه اطلاعات کامل و جامعی در رابطه با این سقفها برای شما داریم.
سقف وافل چیست؟
قبل از صحبت در رابطه با هر چیزی، اجازه دهید برای شما به طور کامل شرح دهیم که سقف وافل چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. سقف وافل نوعی سقف نوعی سقف بتنی است. معمولاً برای ساخت این نوع سقفها از بتن مسلح بهره گرفته می‌شود.
ویژگی خاص و منحصر به فرد این سقف ها، ظاهر پنجره‌ای شکل یا به عبارت دیگر وافل شکل آنها می‌باشد. همین پنجره‌ای و شبکه شبکه بودن باعث شده تا ما این نوع سقفها را با نام وافل بشناسیم. معمولاً این نوع سقفها برای ساخت سازه هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ارتفاع دیوارها در آن بالای 12 متر است.
یعنی به عبارت کلی این نوع سقفها برای سازه‌های بزرگ و عظیمی مانند فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های مترو، سالن های نمایشگاهی و… مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از ویژگی‌های شگفت‌انگیز این محصولات ما می‌توانیم به ظاهر بسیار زیبا، سرعت بالا برای نصب، ایمنی و همچنین مقاومت بالا و مهم‌تر از همه صرفه اقتصادی اشاره کنیم.
تاریخچه سقف وافل
بعد از معرفی ویژگی‌ها و مشخصات سقف وافل، بد نیست که به بررسی تاریخچه این نوع سقفها نیز بپردازیم. در غرب جهان، این نوع سقف ها از حدود ابتدای قرن نوزده میلادی مورداستفاده قرار می‌گرفتند.
برای ساخت سازه‌های عظیم در کشورهای اروپایی و همچنین آمریکایی، سقف‌های وافل به واسطه استقامت بالا، قیمت مقرون به صرفه و راحتی ساخت، مورد توجه توسط مهندسان زیادی مورد قرار گرفتند.
به صورت دقیق در کشور ما ایران تاریخچه ساخت این نوع سقفها به حدود 2500 سال قبل یعنی دوره هخامنشیان بازمی‌گردد.
باستان شناسان با بررسی آثار به جای مانده از تخت جمشید، به این نتیجه رسیدند که سقف تالارهای موجود در این منطقه، به صورت وافل ساخته شده بودند. البته شاید قبل از دوران هخامنشی نیز این سقفها در معماری ایرانی مورد استفاده قرار می‌گرفتند اما به واسطه نبود هیچ گونه دلیل محکمی در این زمینه، تاریخچه استفاده از این سقفها در کشور ما ایران به همان دوره هخامنشیان باز می‌گردد.
همین موضوع به خودی خود نشان از کاربردی بودن و استحکام بالای این نوع سقف ها دارد.
بررسی کامل مراحل اجرای سقف وافل
برای اجرای سقف وافل معمولاً با توجه به نوع قالب‌ها، روند اجرا و پیاده سازی شروع می‌شود. اما به طور کلی یک روند کلی برای اجرای انواع متفاوت این سقفها وجود دارد. برخی تفاوت در جزئیات تعیین می‌کند که سقف اجرا شده از چه نوعی باشد. اجازه دهید در ادامه برای شما در رابطه با مراحل اجرای این نوع سقف ها صحبتی داشته باشیم.
مرحله اول، زیرسازی
در مرحله و قدم اول برای ساخت و اجرای سقف وافل، زیرسازی شروع می‌شود. معمولاً با توجه به اصول قالب بندی، ارتفاع سقف، بار های وارده و فاکتورهای مهندسی دیگر، عملیات زیرسازی در مرحله اول شروع می‌شود. در این مرحله به طور کامل تعیین می‌شود که قالب اصلی سقف مورد نظر چگونه باشد.
مرحله دوم، چیدن قالب‌های سقف وافل
بعد از این که زیرسازی صورت گرفت، نوبت به مرحله بعدی یعنی چیدن قالب‌های واقعی می‌رسد. در این مرحله با توجه به یک‌طرفه یا دوطرفه بودن قالب ها -که بعداً برایتان انواع این محصولات را بررسی خواهیم کرد- قالب‌های وافل چیده میشوند. روند چیدن این قالب‌ها با توجه به نوع سازه، فاصله ستون‌ها، متراژ و … متغیر می‌باشد.
هم‌راستا بودن و همچنین دقیق چیده شدن وافل ها در این مرحله بسیار مهم و حیاتی می‌باشد زیرا دوام اصلی سازه زمانی حفظ خواهد شد که به قوانین فیزیک توجه شود.
مرحله سوم، آرماتوربندی
در مرحله سوم از اجرای سقف وافل آرماتوربندی صورت می‌گیرد. بعد از این که قالب‌های وافل چیده شدند، با توجه به نقشه‌های اجرایی آرماتوربندی شروع می‌شود. در این مرحله با استفاده از میل‌گردهای تقویتی و همچنین اصلی بخش پایین تیرچه ها اجرا می‌شود.
در قدم بعد نیز با استفاده از نقشه‌های اجرایی آرماتورهای ریشه، طول خم، اوورلپ و … اجرا میشوند.
مرحله چهارم، بتن ریزی
بعد از آرماتوربندی، حال نوبت به بتن ریزی سقف وافل می‌رسد. این مرحله توسط نیروهای متخصصی صورت می‌گیرد که در زمینه اجرای سقف وافل تجربه کافی را دارند. فضای بین تیرچه ها و قالب هایی که چیده شده بودند، در این مرحله با استفاده از بتن پر می‌شود.
بتنی که در این زمینه استفاده می‌شود باید با استفاده از ویبراتور متراکم شده باشد و روند پخش کردن آن نیز باید کاملاً دقیق و منظم صورت بگیرد.
مرحله پنجم، جداسازی قالب‌ها
مرحله پنجم از اجرای سقف‌های وافل، مربوط به جداسازی قالب‌ها می‌شود. معمولاً بعد از این که بتن استفاده شده برای ساخت سقف به هفتاد درصد مقاومت رسید، قالب‌ها جدا میشوند.
به این موضوع توجه داشته باشید که روند تأیید جداسازی عدم جداسازی قالب‌ها روندی کاملاً تخصصی است و مهندسان باید با توجه به فاکتورهای گوناگون تعیین کنند که چه زمانی برای جداسازی قالب ها مناسب است. علاوه بر دقت به زمان جداسازی قالب ها، معمولاً روند جداسازی این محصولات طوری صورت می‌گیرد که قالب‌ها کمترین آسیب را ببینند.
در برخی موارد ممکن است که از روغن‌های گیاهی برای بهبود این روند بهره گرفته شود.
مرحله ششم، نازک کاری
این مرحله مرحله اختیاری می‌باشد که توسط برخی مهندسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مرحله ممکن است در برخی موارد از انواع متفاوت سقف کاذب بهره گرفته شود تا ظاهری مدرن‌تر به ساز داده شود.
اما برخی دیگر از مهندسان ممکن است که از همان سازه وافل شکل به عنوان سقف بهره ببرند و با استفاده از نورپردازی های گوناگون و متنوع فضا را زیباتر سازند. معمولاً با توجه به نوع سازه ساخته شده و همچنین زمینه استفاده، تعیین می‌شود که ظاهر نهایی وافل چگونه باشد.
معرفی انواع سقف وافل
پیش‌تر برای شما بیان کردیم که با توجه به نوع سقف وافل از اقدامات گوناگونی در مراحل اجرا بهره گرفته می‌شود. حال بد نیست برای شما در رابطه با انواع متفاوت سقف های وافل یعنی انواع سقف های یک طرفه و دو طرفه صحبت کنیم.
قالب وافل یک طرفه
قالب وافل یک طرفه معمولاً زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سقفها کوتاه‌تر باشند. ویژگی اصلی این قالب ها کاهش مصرف میل‌گرد و همچنین بتن می‌باشد. همین دو نکته می‌توانند در انتها هزینه ساخت و پیاده‌سازی را پایین بیاورند.
این قالب‌ها همان‌طور که از نام آنها پیداست، به صورت مکعب هایی ساخته میشوند که دو طرف آن ها بسته و دو طرف آن ها باز است. هنگام چینش، طرف‌های باز این محصول کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و باعث میشوند که سقف وافل به جای خانه‌های مربع شکل، دارای خانه‌های مستطیل شکل شود. در این روش فشار و همچنین بار به یک راستا منتقل می‌شود.
همین موضوع باعث شده تا این سقفها شباهت زیادی به سقف‌های تیرچه‌بلوک داشته باشند. در واقع می‌توان گفت که در قالب وافل یک‌طرفه، به جای یونولیت‌ها، از قالب‌های بهره گرفته شده که قرار است به بتن مورد نظر شکل و حالت دهند.
قالب وافل دو طرفه
در کنار قالب وافل یک طرفه، نوع دیگری از این قالب‌ها با نام قالب های دوطرفه شناخته میشوند که به صورت مکعب هایی ساخته میشوند که هر چهار طرف آن ها بسته است. به واسطه شکل ظاهری این قالب‌ها، انتقال بار در دو جهت صورت می‌گیرد و همین موضوع در برخی موارد ممکن است دوام سازه را افزایش دهد.
معمولاً با توجه به مقدار بودجه موجود، تشخیص مهندس سازنده و فاکتورهایی مانند نوع سازه، ارتفاع سقف و … تعیین می‌شود که استفاده از کدام یک از قالب‌ها برای اجرای سقف وافل گزینه‌ی عاقلانه‌تری است.